Kansarka naasaha

Waa maxay kansarka naasuhu?

Macluumaad muhiim ah oo ku saabsan kansarka naasaha

Kansarka naasaha waa mid ka mid ah kansarrada ugu badan ee haweenka iyadoo inta badan kiisaska ay ku dhacaan dumarka ka weyn 50. Waddamada horumaray ku dhawaad siddeeddii dumar ah mid ka mid ah ayaa ku dhaca kansarka naasaha marxalad ka mid ah noloshooda.
Kansarka naasuhu wuxuu ka soo baxaa unugga kansar kaas oo ka soo baxa xuubka dhuunta caanaha ama qanjidhada caanaha ee naasaha midkood.
Haddii aad dareento wax kuus ah ama aad u beddeleyso naaskaaga caadiga ah markaa waa inaad dhaqso u aragtaa dhakhtar.
Haddii kansarka naasaha lagu ogaado marxalad hore waxaa jira fursado wanaagsan oo lagu daweyn karo.

Noocyada kansarka naasaha

Guud ahaan kansarka naasaha waxaa loo qaybiyaa:

Kansarka oo aan ahayn fayraska iyo kansarka goobta. 1) Dadka qaarkiis waxaa la ogaadaa marka unugyada kansarku ay weli ku jiraan tubbada/lobule. Kuwaan waxaa loogu yeeraa kansarka goobta maadaama aysan jirin unug kansar oo ka soo baxay goobtii asalka ahayd. 2) Kansarka mindhicirka ee goobta / DCIS waa nooca ugu badan ee kansarka naasaha ee aan fiicneyn.
Kansarka Invasive Kansarka: 1) Inta badan kansarka naasaha waxaa la ogaadaa marka buro ay ka soo kortay dhuunta ama lobule gudaha unugyada naaska. Kuwaas waxaa loo yaqaannaa kansarka naasaha ee faafa. 2) Kansarka naasaha ee naasaha ah ayaa sidoo kale loo qaybiyaa kuwa unugyada kansarka ay ku soo duuleen dhiigga maxalliga ah ama marinnada lymfatic iyo kuwa aan lahayn.

Marxaladaha kansarka naasaha

Kani ma qeexayo nooc ka mid ah kansarka laakiin wuxuu qeexayaa inta kansarku koray iyo inuu faafay.
Guud ahaan marxaladda hore waxay sii kordheysaa fursadaha daaweynta.

Sababaha kansarka naasaha

Buro kansar ah waxay ka bilaabataa hal unug oo caloosha ah waxayna ku tarmayaan "xakameyn la'aan".
Sababta saxda ah ee unuggu ku noqdo kansar ma cadda.

Waxyaabaha khatarta

Inkasta oo kansarka naasuhu uu u kobci karo sabab la'aan, waxaa jira "khatarta khatarta ah" kuwaas oo kordhiya fursadaha uu kansarka naasuhu ku dhici karo.

Gabowga: Halista uu ku qaadi karo kansarka naasaha ayaa qiyaas ahaan labanlaabma 10kii sano ee kasta.

Meesha aad ku nooshahay: Heerka kansarka naasuhu wuu ku kala duwan yahay waddamada, laga yaabo inay sabab u tahay arrimo deegaanka ah.

Taariikhda qoyska : Tani waxay ka dhigan tahay haddii aad leedahay qaraabo dhow oo qabey ama ku dhacay kansarka naasaha.

Inaad noqoto ilmo la'aan ama haddii aad leedahay ilmahaagii ugu horreeyay ka dib da'da soddon.

Marxaladda hore ee muddooyinka bilaabashada.

Haysashada caadada oo ka weyn da'da 55.

Qaadashada HRT (Daaweynta Beddelka Hormoonka) dhowr sano waxay u horseedaa halis yar oo kordheysa.

Naaso cufan leh.

Taariikh hore ee qaar ka mid ah cudurada naasaha ee aan fiicnayn.

Qodobbada hab-nololeedka : jimicsi yar, buurnaanta ka dib menopause, khamriga xad-dhaafka ah.

Taariikhda qoyska & baaritaanka hidaha

Qiyaastii 102 ka mid ah 20kii xaaladood ee kansarka naasaha waxaa sababa ' hidde-side qaldan' kaas oo la dhaxli karo.
Kansarka naasaha kaas oo ku xidhan hidde-side khaldan wuxuu inta badan ku dhacaa haweenka da'doodu u dhaxayso 30-ka iyo 40-ka.
Hidda-wadaha BRCA1 iyo BRCA2 waa hiddo-wadayaasha cilladaha guud.
Haddii aad leedahay mid ka mid ah waxyaabaha soo socda ee qoyskaaga, waxaad u baahan kartaa inaad aragto dhakhtarkaaga.
Saddex qaraabo ah oo dhiig ah oo ku dhacay kansarka naasaha ama ugxan-sidaha marxalad kasta.
Laba qof oo qaraabo dhow ah oo uu ku dhacay kansarka naasaha ama ugxansidaha oo kayar da'da 60 sano.
Qaraabo dhow, oo ka yar 40, oo ku dhacay kansarka naasaha.
Kiiska kansarka naasaha ee qaraabo lab ah.
Qof qaraabo ah oo qaba kansar labada naasood.

Calaamadaha kansarka naasaha

Calaamadaha ugu horreeya ee caadiga ah waa buro aan sinnayn oo ku taal naaska.

Fiiro gaar ah:

Buruqyada naasaha badankood waa kuwa aan kansar lahayn.
Buruqyada naasaha badankood waa qanjidhada dareeraha ka buuxo ama fibroadenomas, oo aan fiicnayn.
Si kastaba ha noqotee, waa inaad had iyo jeer aragtaa dhakhtar haddii buruq soo kacdo maadaama burooyinka naasuhu kansar leeyihiin.

Calaamadaha kale

Calaamadaha kale ee laga yaabo in laga dareemo naaska ay saameysay waxaa ka mid ah:

Isbedelada cabirka ama qaabka naaska.
Dhimasho ama dhagid maqaarka oo ku taal qayb ka mid ah naaska.
Ibta naaska waa la rogaa ama waa la rogaa.
Marar dhif ah, dheecaan ka soo baxa ibta naaska ayaa dhacda (Kaas oo laga yaabo inuu dhiig ku daato).
Nooc dhif ah oo kansarka naasaha ahi wuxuu keenaa finan ku dhaca hareeraha ibta oo u ekaan kara wax yar oo cambaar ah.
Marar dhif ah, xanuun naaska.

Meesha ugu horeysa ee kansarka naasaha badanaa ku faafo waa qanjirada qanjirada kilkisha. Hadday taasi dhacdo waxaad ku soo bixi kartaa barar ama kilkilaha kilkilaha. Haddii kansarku ku faafo qaybaha kale ee jidhka markaa calaamado kala duwan ayaa soo bixi kara.

Ciladaha kansarka naasaha

Qiimaynta bilowga ah

Haddii aad isku aragto buruq ama astaamo laga yaabo inay noqon karaan kansarka naasaha, dhakhtar ayaa sida caadiga ah baaraya naasahaaga iyo kilkilaha si uu u raadsado burooyin ama isbeddello kale.
Waxaa caadi ahaan laguu gudbin doonaa takhasusle takhasus leh.
Mararka qaar biopsing of obvoius a waa la diyaariyey, laakiin baaritaano kale ayaa laga yaabaa in marka hore la sameeyo sida:
Digital Mammogram: Kani waa raajo gaar ah oo ah nudaha naaska kaas oo ogaan kara isbeddelada cufnaanta unugyada naaska oo laga yaabo inay muujiyaan burooyin.
Skaanka Ultrasound ee naaska.
Baadhitaanka MRI ee naaska: Tan waxaa badanaa lagu sameeyaa dumarka da'da yar, gaar ahaan kuwa leh taariikh adag oo qoys ee kansarka naasaha.

Biopsy si loo xaqiijiyo cudurka

Cad ka-qaadis (biopsy) waa shaybaar yar oo unug ah oo laga soo saaray qayb ka mid ah jirka.
Shaybaarka waxaa lagu baarayaa mikroskoob si loo baaro unugyo aan caadi ahayn.
Khabiir takhasus leh ayaa laga yaabaa inuu biopsy ku qaato irbad la galiyay buruqda isla markaana unugyada qaarkood lagala baxo (FNAC-Fine Needle Aspiration Cytology).
Mararka qaarkood dhakhtarka ayaa laga yaabaa in lagu hago halka la galiyo irbadda iyadoo la kaashanayo raajada mammograamka ama iskaanka 'ultrasound scan'.
Mararka qaarkood qalliin yar ayaa loo baahan yahay si loo helo sambal baaris.
Muunad-bayoolajiga ayaa xaqiijin kara ama meesha ka saari kara kansarka naasaha. Sidoo kale unugyada ka soo baxa buro waa la qiimeyn karaa lana tijaabin karaa si loo ogaado darajadooda iyo heerka soo dhaweynta.

Qiimaynta baaxadda iyo faafitaanka (Diyaarinta)

Haddii laguu xaqiijiyo inaad qabtid kansarka naasaha, baaritaanno dheeri ah ayaa loo baahan karaa si loo qiimeeyo inuu faafay.
Tusaale ahaan, baaritaanka dhiigga, iskaanka 'ultrasound scan' ee beerka, xabadka, raajada, skaanka lafaha ama noocyada kale ee iskaanka. Qiimeyntan waxaa loo yaqaan 'tallaalka kansarka'.

Ujeeddada laga leeyahay in wax la diyaariyo waa in la ogaado:

Intee in le’eg ayuu buurku koray, haddii kansarku ku faafay qanjidhada maxalliga ah ee kilkisha ama meelaha kale ee jirka.
Heerka unugyada iyo xaaladda soo-dhaweynta kansarka waxay ka caawiyaan dhakhaatiirta inay kaala taliyaan fursadaha daaweynta ugu fiican.

Daaweynta kansarka naasaha

Ikhtiyaarada daawaynta ee laga yaabo in la tixgeliyo waxaa ka mid ah qalliin, kiimoterabi, shucaac iyo daawaynta hoormoonka. Daawaynta la doortay waxay ku xidhan tahay:

Kansarka laftiisa:

Baaxadiisa iyo marxaladeeda (Hadday fiday)
Darajada unugyada kansarka
Hadday tahay jawaab-celinta hoormoonka ama muujiso soo-dhoweynta HER2.

Haweenka qaba kansarka

Da'deeda
In ay haysato iyo in kale
dhalmo dayska
Caafimaadka guud iyo dookheeda gaarka ah ee daaweynta

Qalitaanka naaska

Nooca qaliinka kansarka naasaha ee laga yaabo in la tixgeliyo waa:

Naasnuujinta ama qalliinka dhawrista xubnaha: Tani waa ikhtiyaarka hadda jira waxaana badanaa la soo jeediyaa haddii burada aysan aad u weyneyn.
“Lumpectomy” (ama goynta ballaaran ee maxalliga ah) waa nooc ka mid ah qalliinka halkaasoo laga soo saarayo burada iyo unugyada naasaha qaarkood ee ku xeeran.
Waa caadi in lagu daweeyo shucaac qalliinkan ka dib
Tan waxaa looga dan leeyahay in la dilo unugyada kansarka ee ku haray unugyada naaska.

Ka saarista naaska ay dhibaatadu saameysey (mastektomi)

Tani waxay noqon kartaa lagama maarmaan haddii buro buro ku taalo bartamaha naaska.
Hadday badanaa suurtagal tahay in lagu sameeyo qalliinka dib-u-dhiska naaska si loo abuuro naas cusub ka dib mastektomi.
Tan waxaa badanaa la sameyn karaa isla waqtigaas mastektomi-ka, in kasta oo sidoo kale mar dambe la sameyn karo.
Qalliin kasta oo la sameeyo, waa caadi in laga soo saaro hal ama in ka badan qanjidhada gudaha kilkilaha. Qanjidhada qanjirada waa meesha kansarka naasaha uu sida caadiga ah ugu fido.
Qanjirada qanjirada 'lymph node' ee la soo saaray ayaa lagu baarayaa mikroskoob si loo arko inay ku jiraan unugyo kansar ah.
Tani waxay gacan ka geysaneysaa in si sax ah loo jaangooyo cudurka waxayna caawineysaa in lagu hago takhtarka takhasuska leh daaweynta ay kula talinayso qalliinka dambe.
Haddii kale, waxaa la samayn karaa dheecaanka qanjidhka 'sentinel lymph node biopsy' oo ah hab lagu qiimeeyo haddii qanjidhada waaweyn ee nuugaya naaska ay ku jiraan kansar, haddii ay saafi yihiin markaa qanjidhada ku hadhay kilkilaha lama saari doono.

Daaweynta Fududeeyaha

Dawaynta shucaaca waa daawaynta adeegsata laydhka tamarta sare ee shucaaca kuwaas oo diirada saaraya unugyada kansarka.
Tani waxay dishaa unugyada kansarka ama waxay joojisaa unugyada kansarka inay tarmaan. Kansarka naasaha, shucaaca daaweynta badanaa waxaa loo isticmaalaa marka lagu daro qalliinka.
Farsamooyin cusub oo loogu talagalay daaweynta shucaaca ayaa hadda la isticmaalaa taas oo yareysa sunta iyo muddada daaweynta.

Chemotherapy

Chemotherapy waa daaweynta kansarka iyadoo la isticmaalayo dawooyinka ka hortagga kansarka ee dila unugyada kansarka, ama joojiya inay tarmaan.
Marka daaweynta kiimikada loo isticmaalo qalliinka ka dib waxaa loo yaqaan 'kemotherabi adjuvant'.
Chemotherapy waxaa mararka qaarkood la siiyaa qalliinka ka hor si loo yareeyo buro si qalliinku u yeesho fursad wanaagsan oo guul ah sidoo kalena qalliin ka yar la sameeyo. Tan waxaa loo yaqaan 'neoadjuvant chemotherapy'.
Tijaabooyin hiddo-wadaha cusub ayaa la soo saaray si ay uga caawiyaan dhakhaatiirta go'aaminta haweenka sida aadka ah uga faa'iideysan doona daaweynta kiimiko ah
Chemotherapy ayaa sidoo kale loo isticmaali karaa dumarka qaarkood si loogu daaweeyo kansarka naasaha kaasoo ku faafay meelaha kale ee jirka.

Daaweynta Hormoonka

Noocyada kansarka naasaha qaarkood waxaa saameeya hormoonka dumarka ee estrogen (mararka qaarkoodna progesterone).
Hoormoonadan waxay kiciyaan unugyada kansarka si ay u kala baxaan oo u bataan
Daawooyinka yareeya heerka hoormoonadan ama ka hor istaagaya inay shaqeeyaan ayaa badanaa loo isticmaalaa dadka qaba kansarka naasaha.
Daaweynta hormoonkani waxay sida ugu fiican ugu shaqaysaa dumarka qaba 'hormoonka jawaabta' kansarka naasaha.
Daaweynta hoormoonka waxaa ka mid ah

Xannibaadayaasha Estrogen

Tamoxifen waxaa la heli karay sanado badan welina si weyn ayaa loo isticmaalaa.
Waxay ku shaqeysaa iyadoo laga joojinayo estrogen inuu ka shaqeeyo unugyada. Waxaa badanaa la qaataa muddo shan sano ah.

Kahortaga Aromotase

Kuwani waa daawooyin ka shaqeeya joojinta soosaarida estrogen ee unugyada jirka.
Waxaa loo isticmaalaa dumarka soo maray caadada.

GnRH (Gonadotropin sii deynta hoormoonka) analogues

Daawooyinkani waxay ku shaqeeyaan iyagoo si weyn u yareeya xaddiga estrogen ee aad ku sameysid ugxan sidaha.
Badanaa waxaa lagu bixiyaa cirbad waxaana laga yaabaa in loo isticmaalo haweenka aan weli gaarin xilliga dayska.