I-Chemotherapy yindlela yokwelashwa ebulala amaseli akhula ngokushesha emzimbeni wakho usebenzisa amakhemikhali aqinile.
I-Chemotherapy isetshenziswa kakhulu ekwelapheni umdlavuza ngoba ukukhula nokwanda kwamangqamuzana omdlavuza kushesha kakhulu kunokwamaseli amaningi emzimbeni.
Kunezidakamizwa eziningana ezihlukile zamakhemikhali ezitholakalayo. Ukwelapha izicubu ezahlukahlukene, imithi yokwelashwa ngamakhemikhali ingasetshenziswa yodwa noma ngokuhlanganiswa.
Yize i-chemotherapy iyindlela ephumelelayo yokwelapha izinhlobo eziningi zomdlavuza, kukhona nethuba lemiphumela emibi ekwelashweni ngamakhemikhali. Eminye imiphumela emibi evela ekhemotherapy imnene futhi iyelapheka, kanti eminye ingadala izinkinga ezinkulu.
Kubantu abanomdlavuza, i-chemotherapy isetshenziselwa ukuqeda amangqamuzana omdlavuza.
Kubantu abanomdlavuza, kukhona izilungiselelo eziningi lapho i-chemotherapy ingasetshenziswa khona:
Ukukusiza ulungiselele ezinye izindlela zokwelashwa. Ukwehlisa isimila, i-chemotherapy kufanele isetshenziswe ngendlela yokuthi ezinye izindlela zokwelapha, ezinjengemisebe nokuhlinzwa, ziyenzeka. Odokotela bakubiza ngokuthi ukunakekelwa kwe-neoadjuvant.
Izimpawu nezimpawu zokuzinciphisa. Ngokubulala amanye amangqamuzana omdlavuza, i-chemotherapy ingasiza ekunciphiseni izimpawu nezimpawu zomdlavuza. Odokotela babiza le chemotherapy palliative.
I-Chemotherapy isebenza ngokumisa noma ukunciphisa ukukhula kwamangqamuzana omdlavuza, akhula ahlukane ngokushesha. I-Chemotherapy isetshenziselwa:
I-Chemotherapy isetshenziselwa ukwelapha izinhlobo eziningi zomdlavuza. Kwabanye abantu, ukwelashwa ngamakhemikhali kungaba yindlela kuphela yokwelashwa oyitholayo. Kepha kaningi, uzoba nokwelashwa ngamakhemikhali nokunye ukwelashwa komdlavuza. Izinhlobo zokwelashwa ozidingayo zixhomeke ohlotsheni lomdlavuza onawo, uma ususabalele nokuthi ukuphi, futhi uma unezinye izinkinga zempilo.
Uma isetshenziswa nezinye izindlela zokwelapha, i-chemotherapy inga:
I-Chemotherapy ayibulali nje kuphela amangqamuzana omdlavuza akhula ngokushesha kodwa futhi ibulala noma ibambezele ukukhula kwamaseli aphilile akhula futhi ahlukane ngokushesha. Izibonelo ngamaseli ahambisana nomlomo namathumbu akho nalawo akhulisa izinwele zakho. Ukulimala kwamaseli aphilile kungadala imiphumela emibi, njengezilonda zomlomo, isicanucanu nokulahleka kwezinwele. Imiphumela emibi ivame ukuba ngcono noma ihambe ngemuva kokuqeda i-chemotherapy.
Umphumela ojwayelekile kakhulu ukukhathala, okuzizwa ukhathele futhi kugugile. Ungalungiselela ukukhathala ngo:
Kunezindlela eziningi ongasiza ngazo ukuphatha imiphumela emibi ye-chemotherapy. Ngeminye imininingwane, bona isigaba semiphumela emibi.
Izindleko zamakhemikhali zincike ku:
Khuluma nenkampani yakho yomshuwalense wezempilo ngokuthi izokhokhela ziphi izinsizakalo. Izinhlelo eziningi zomshuwalense zikhokhela i-chemotherapy. Ukuze ufunde kabanzi, khuluma nehhovisi lebhizinisi lapho uya khona ukuze uthole ukwelashwa.
I-Chemotherapy inganikezwa ngezindlela eziningi. Ezinye izindlela ezivamile zifaka:
I-Chemotherapy ivame ukunikezwa ngenaliti encane efakwa emthanjeni esandleni sakho noma engalweni engezansi. Umhlengikazi wakho uzofaka inaliti ekuqaleni kokwelapha ngakunye futhi akususe lapho ukwelashwa sekuphelile. I-IV chemotherapy nayo inganikezwa ngama-catheters noma amachweba, kwesinye isikhathi ngosizo lwepompo.
Kunezinhlobo eziningi zemithi yokwelashwa ngamakhemikhali ehlukahlukene. Yikuphi okufakiwe kuhlelo lwakho lokwelashwa kuncike kakhulu ku:
Ungathola i-chemotherapy ngesikhathi uhlala esibhedlela, ekhaya, noma njengesiguli esingalaliswa ehhovisi likadokotela, emtholampilo noma esibhedlela. Ukuphulukiswa kweziguli kusho ukuthi awuhlali ubusuku bonke. Akunandaba ukuthi uya kuphi ngamakhemikhali, udokotela wakho nomhlengikazi bazobheka imiphumela emibi futhi bakusize ukuyilawula. Ngeminye imininingwane ngemiphumela engemihle nokuthi ungayilawula kanjani, bona isigaba semiphumela emibi.
Amashejuli okwelashwa kwe-chemotherapy ahluka kakhulu. Ukuthola i-chemotherapy kangaki futhi isikhathi esingakanani kuya ngokuthi:
Ungathola i-chemotherapy ngemijikelezo. Umjikelezo isikhathi sokwelashwa ngamakhemikhali okulandelwa isikhathi sokuphumula. Isibonelo, ungathola i-chemotherapy nsuku zonke isonto elilodwa kulandelwe amasonto amathathu ngaphandle kwe-chemotherapy. Lawa masonto ama-1 akha umjikelezo owodwa. Isikhathi sokuphumula sinikeza umzimba wakho ithuba lokululama nokwakha amangqamuzana amasha enempilo.
Kungcono ukweqa ukwelashwa ngamakhemikhali. Kepha, kwesinye isikhathi udokotela wakho angashintsha uhlelo lwakho lwe-chemotherapy uma unemiphumela ethile emibi. Uma lokhu kwenzeka, udokotela wakho noma umhlengikazi uzokuchazela okufanele ukwenze nokuthi uqale nini ukwelashwa futhi.
I-Chemotherapy ithinta abantu ngezindlela ezahlukene. Indlela ozizwa ngayo incike ku:
Njengoba wonke umuntu ehlukile futhi abantu baphendula ekhemotherapy ngezindlela ezahlukahlukene, udokotela wakho nabahlengikazi abakwazi ngokuqinisekile ukuthi uzozizwa kanjani ngesikhathi se-chemotherapy.
Uzobona udokotela wakho kaningi. Ngesikhathi sokuvakasha, uzokubuza ukuthi uzizwa kanjani, wenze ukuhlolwa komzimba, futhi u-ode izivivinyo zezempilo kanye nokuskena. Ukuhlolwa kungafaka ukuhlolwa kwegazi. Izikrini zingabandakanya ukuskena kweMRI, CT, noma kwePET.
Awukwazi ukusho ukuthi i-chemotherapy isebenza ngokuya ngemiphumela yayo emibi. Abanye abantu bacabanga ukuthi imiphumela emibi kakhulu isho ukuthi i-chemotherapy isebenza kahle, noma ukuthi ayikho imiphumela emibi echaza ukuthi i-chemotherapy ayisebenzi. Iqiniso ukuthi imiphumela emibi ayihlobene nokuthi i-chemotherapy ilwa kanjani nomdlavuza wakho.
Ukwelashwa ngamakhemikhali kungalimaza amaseli anempilo agudle umlomo wakho namathumbu futhi kudale izinkinga zokudla. Tshela udokotela noma umhlengikazi wakho uma unenkinga yokudla ngenkathi uthola i-chemotherapy. Ungakuthola futhi kuwusizo ukukhuluma nengcwethi ekudleni. Ukuthola eminye imininingwane ngokubhekana nezinkinga zokudla bheka incwajana ethi Eating Hints noma isigaba semiphumela engemihle.
Abantu abaningi bangasebenza ngesikhathi se-chemotherapy, inqobo nje uma befanisa uhlelo lwabo lomsebenzi nokuthi bazizwa kanjani. Ukuthi ungasebenza noma cha kungancika ohlotsheni lomsebenzi onawo. Uma umsebenzi wakho ukuvumela, ungahle uthande ukubona ukuthi ungakwazi yini ukusebenza itoho noma ekhaya ngezinsuku ongazizwa kahle ngazo.
Abaqashi abaningi kudingeka ngokomthetho ukuthi bashintshe uhlelo lwakho lomsebenzi ukuhlangabezana nezidingo zakho ngenkathi welashwa umdlavuza. Khuluma nomqashi wakho ngezindlela zokulungisa umsebenzi wakho ngesikhathi se-chemotherapy. Ungafunda kabanzi ngale mithetho ngokukhuluma nosonhlalakahle.
Ukuthi uhlela kanjani ukwelashwa ngamakhemikhali kuncike emithini oyothola nokuthi izonikezwa kanjani. Uzonikezwa imiyalo eningiliziwe evela kudokotela wakho ukuze alungiselele ukwelashwa ngamakhemikhali akho. Uzodinga:
Kuze kube ukwelashwa ngamakhemikhali emthanjeni, fakela uhlelo ngokuhlinzwa. Udokotela wakho angakunikeza ithubhu, njenge-catheter, itheku noma iphampu, uma uthola i-chemotherapy yakho ngemithambo yegazi emthanjeni. I-catheter noma enye idivaysi, imvamisa esifubeni sakho, ifakwa ngokuhlinzwa emthanjeni omkhulu. Ngohlelo, imishanguzo ye-chemotherapy inganikezwa.
Ukuqinisekisa ukuthi umzimba uyakwazi ukuthola i-chemotherapy, yenza izivivinyo nezinqubo. Ukuhlolwa kwegazi ukuhlola ukusebenza kwezinso nokuhlolwa kwesibindi nenhliziyo ukuhlola impilo yenhliziyo kuzonquma ukuthi umzimba ukulungele yini ukuqala ukwelashwa ngamakhemikhali. Udokotela wakho angakuhlehlisa ukwelashwa kwakho uma kunenkinga noma ukhethe umuthi ohlukile wamakhemikhali nomthamo ophephe kakhulu kuwe.
Bheka udokotela wamazinyo. Udokotela wakho angancoma ukuthi amazinyo akho ahlolwe izimpawu zokutheleleka ngudokotela wamazinyo. Ukwelapha izifo ezikhona kunganciphisa ubungozi bezinkinga ngenkathi welashwa ngamakhemikhali, njengoba amanye amakhemikhali anganciphisa amandla omzimba wakho wokulwa nezifo.
Ngemiphumela emibi, hlela ngokufanele. Tshela udokotela wakho ukuthi yimiphi imiphumela emibi ongayilindela futhi wenze amalungiselelo afanele ngaphambi nangemva kwe-chemotherapy. Isibonelo, ungahle uthande ukuhlola izinketho zakho zokonga isidoda sakho noma amaqanda ukuze uwasebenzise uma ukwelashwa kwakho ngamakhemikhali kungadala ukungabi nenzalo. Uma i-chemotherapy yakho izodala ukulahleka kwezinwele, cabanga ukuhlela ukumboza ikhanda lakho.
Yiba nelungu lomndeni noma umngani akushayele ukwelashwa kwakho kokuqala. Abantu abaningi bazoya futhi babuye ngezikhathi zamakhemikhali ngokwabo. Kepha ungathola ukuthi lesi sidakamizwa sikukhathala okokuqala noma senza eminye imiphumela emibi eyenza kube nzima ukushayela.
Yenza izinhlelo zokuhlinzeka ukwesekwa ekhaya nasemsebenzini. Emtholampilo wabangalaliswa ngaphandle, kunikezwa imishanguzo eminingi yokwelashwa ngamakhemikhali, eqinisekisa ukuthi abantu abaningi bayakwazi ukuqhubeka nokusebenza nokwenza imisebenzi yabo ejwayelekile ngesikhathi se-chemotherapy. Ngokuvamile, udokotela uzokutshela ukuthi ukuziphatha kwakho kwansuku zonke kuzothinteka kangakanani ngamakhemikhali, kepha kunzima ukubikezela kahle ukuthi uzozizwa kanjani.
Buza udokotela wakho ukuthi ngemuva kokwelashwa, uzodinga isikhathi sokuphuma emsebenzini noma ukwesekwa endlini yakho. Buza udokotela wakho ngemininingwane yakho yokwelashwa ngamakhemikhali ukuze ukwazi ukwenza izinhlelo zomsebenzi, izingane, izilwane ezifuywayo noma eminye imithwalo yemfanelo.
Yiba nelungu lomndeni noma umngani akushayele ukwelashwa kwakho kokuqala. Abantu abaningi bazoya futhi babuye ngezikhathi zamakhemikhali ngokwabo. Kepha ungathola ukuthi lesi sidakamizwa sikukhathala okokuqala noma senza eminye imiphumela emibi eyenza kube nzima ukushayela.
Izidakamizwa zamakhemikhali zingaphathwa ngezindlela eziningi, kufaka phakathi:
I-infusions ye-chemotherapy: Imvamisa, i-chemotherapy inikezwa njengomjovo emthanjeni (ngemithambo yegazi). Imithi ingalethwa ngokufaka ithubhu yenaliti emthanjeni engalweni yakho noma ohlelweni lwemithambo yesifuba.
Amaphilisi weChemotherapy: Kungenzeka ukuthatha imishanguzo ethile yokwelashwa ngamakhemikhali kwifomu lephilisi noma le-capsule.
Ukudubula kwe-chemotherapy: Kungenzeka ukwelashwa ngemithi yokwelashwa ngamakhemikhali ngenaliti, njengoba nje ungathola isibhamu.
Amakhilimu we-chemotherapy: Ukwelapha ezinye izinhlobo zomdlavuza wesikhumba, okhilimu noma ama-gel aqukethe imishanguzo yamakhemikhali angasetshenziswa esikhunjeni.
Imithi yokwelashwa ngamakhemikhali isetshenziswa ekwelapheni indawo eyodwa yomzimba. Kungenzeka ukuthumela izidakamizwa zamakhemikhali ngqo engxenyeni eyodwa yomzimba. Imithi yokwelashwa ngamakhemikhali ingalethwa ngqo esiswini (i-intraperitoneal chemotherapy), isifuba (i-intrapleural chemotherapy) noma i-central system yezinzwa, isibonelo (i-intrathecal chemotherapy).
Imiphumela emibi engabonakali kuze kube izinyanga noma iminyaka ngemuva kokwelashwa nayo ingabangelwa yimithi yokwelapha ngamakhemikhali. Ngokuya ngomuthi wokwelashwa ngamakhemikhali, imiphumela emibi engemuva kwesikhathi iyahlukahluka, kepha ingafaka:
Ama-alkylating agents
Ama-alkylators asebenzayo
ICyclophosphamide
I-Mechlorethamine
I-Chlorambucil
Melphalan
Ama-alkylators we-Monofunctional
I-Dacarbazine
AmaNitrosoureas
I-Temozolomide
Ama-Anthracyclines
I-Daunorubicin
I-Doxorubicin
I-Epirubicin
Idarubicin
I-Mitoxantrone
I-Valrubicin
Iziphazamiso zeCytoskeletal (taxanes)
I-Paclitaxel
I-Docetaxel
I-Abraxane
I-Taxotere
Ama-Epothilones
I-histone deacetylase inhibitors
I-Vorinostat
I-Romidepsin
Izivimbeli ze-topoisomerase I
I-Irinotecan
I-Topotecan
Izivimbeli ze-topoisomerase II
I-Etoposide
I-Teniposide
I-Tafluposide
I-Kinase inhibitors
Bortezomib
U-Erlotinib
I-Gefitinib
I-Imatinib
I-Vemurafenib
I-Vismodegib
Ama-analogue enucleotide nama-analogue wangaphambilini
I-Azacitidine
I-Azathioprine
I-Capecitabine
I-cytarabine
I-Doxifluridine
I-Fluorouracil
I-Gemcitabine
I-Hydroxyurea
I-Mercaptopurine
I-Methotrexate
I-Tioguanine (phambilini eyi-Thioguanine)
Ama-antibiotic e-Peptide
I-Bleomycin
I-Actinomycin
Ama-ejenti asePlatinamu
I-Carboplatin
Cisplatin
I-Oxaliplatin
Ama-retinoids
I-Tretinoin
I-Alitretinoin
I-Bexarotene
Ama-Vinca alkaloids kanye nokuphuma kokunye
IVinblastine
UVincristine
I-Vindesine
IVinorelbine