အူမကြီးကင်ဆာကို အူမကြီးကင်ဆာလို့လည်း လူသိများပါတယ်။ အူမကြီးကင်ဆာသည် စအို သို့မဟုတ် အူမကြီးတွင် စတင်ဖြစ်ပွားသည့် ကင်ဆာဖြစ်သည်။ ဤအင်္ဂါနှစ်ခုစလုံးသည် သင်၏ အစာခြေစနစ်၏ အောက်ပိုင်း၌ ရှိသည်။ အူမကြီးကို အူမကြီးဟုလည်း ခေါ်သည်။ စအိုဝသည် အူမကြီး၏ အဆုံးတွင်ရှိသည်။
မှန်ကန်သော ကုသမှုကို စီစဉ်နိုင်စေရန် အူမကြီးကင်ဆာ၏ အတိုင်းအတာကို သိရှိရန် အရေးကြီးပါသည်။ အူမကြီးကင်ဆာကို အဆင့် ၄ ဆင့် ခွဲထားပါတယ်။ အဆင့် 4 သည် အစောပိုင်းအဆင့်ဖြစ်သည်။
စဉ် အူမကင်ဆာ sounds clear-cut, there’s actually more than one type of cancer. Such differences have to do with the types of cells that turn cancerous as well as where they form.
The most common type of colon cancer starts from adenocarcinomas. According to the American Cancer Society, adenocarcinomas make up 96 percent of all colon cancer cases. Unless your doctor specifies otherwise, your colon cancer is likely this type. Adenocarcinomas form within mucus cells in either the colon or rectum.
အဖြစ်နည်းသောအားဖြင့် အူမကြီးကင်ဆာသည် အခြားအကျိတ်အမျိုးအစားများဖြစ်သည့် အောက်ပါတို့ကြောင့် ဖြစ်တတ်ပါသည်။
အူမကြီးကင်ဆာအများစုကို ဘာကဖြစ်စေသလဲ ဆိုတာကို ဆရာဝန်တွေက သေချာမသိကြပါဘူး။
ယေဘုယျအားဖြင့်၊ အူမကြီးကင်ဆာသည် အူမကြီးရှိ ကျန်းမာသောဆဲလ်များသည် ၎င်းတို့၏ DNA တွင် ပြောင်းလဲမှုများ (ဗီဇပြောင်းလဲမှုများ) ဖြစ်ပေါ်လာသောအခါတွင် စတင်သည်။ ဆဲလ်တစ်ခု၏ DNA တွင် ဆဲလ်တစ်ခုအား ဘာလုပ်ရမည်ကို ပြောပြသည့် ညွှန်ကြားချက်အစုံပါရှိသည်။
Healthy cells grow and divide in an orderly way to keep your body functioning normally. But when a cell’s DNA is damaged and becomes cancerous, cells continue to divide — even when new cells aren’t needed. As the cells accumulate, they form a ဖူးရောင်နာ.
အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ကင်ဆာဆဲလ်များသည် အနီးနားရှိ ပုံမှန်တစ်သျှူးများကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ကာ ဖျက်ဆီးနိုင်သည်။ ကင်ဆာဆဲလ်များသည် ထိုနေရာတွင် အနည်အနှစ်များ (metastasis) ဖြစ်ပေါ်လာစေရန် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ သွားလာနိုင်သည်။
သုတေသီများသည် အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်စေသော အကြောင်းရင်းများကို လေ့လာဆဲဖြစ်သည်။ တိုးပွားလာသောအန္တရာယ်အချက်များစာရင်းရှိသော်လည်း ၎င်းတို့သည် အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို တိုးမြင့်လာစေရန်အတွက် တစ်ယောက်တည်း သို့မဟုတ် ပေါင်းစပ်လုပ်ဆောင်ကြသည်။
ပုံမှန်မဟုတ်သောဆဲလ်များသည် အူမကြီးအတွင်း၌ စုပုံကာ polyps များဖြစ်လာသည်။ ဒါတွေဟာ သေးငယ်ပြီး နူးညံ့သိမ်မွေ့တဲ့ ကြီးထွားမှုပါ။ ဤကြီးထွားမှုကို ခွဲစိတ်ခြင်းဖြင့် ဖယ်ရှားခြင်းသည် သာမန်ကြိုတင်ကာကွယ်မှုနည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ မကုသရသေးသော အသားပိုများသည် ကင်ဆာဖြစ်လာနိုင်သည်။
တစ်ခါတစ်ရံတွင် အူမကြီးကင်ဆာသည် မိသားစုဝင်များတွင် ဖြစ်ပွားတတ်ပါသည်။ ဒါက မိဘကနေ ကလေးဆီ ကူးသွားတဲ့ မျိုးဗီဇ ဗီဇကြောင့်ပါ။ ဤဗီဇပြောင်းလဲမှုများသည် သင့်တွင် အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်မည်ဟု အာမမခံနိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် သင့်အခွင့်အရေးကို တိုးမြင့်စေသည်။
အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်စေသည့် အကြောင်းရင်းအတိအကျကို မသိရသေးပါ။ သမားတော်များ မကြာခဏဆိုသလို လူတစ်ဦးသည် ဤရောဂါဖြစ်ပွားရခြင်းအကြောင်းနှင့် အခြားတစ်ဦးသည် အဘယ်ကြောင့် မရှင်းပြနိုင်ပေ။ သို့သော် အချို့သော မျိုးရိုးဗီဇအကြောင်းများကို နားလည်မှု တိုးလာနေသည်။ အောက်ပါအချက်များသည် အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို တိုးစေနိုင်သည်။
အခြားသော ရှောင်လွှဲ၍မရသော အန္တရာယ်အချက်အချို့မှာ-
အခြားအန္တရာယ်အချက်များသည် ရှောင်လွှဲ၍မရပါ။ ဆိုလိုသည်မှာ အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို လျှော့ချရန် ၎င်းတို့ကို ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ ရှောင်လွှဲနိုင်သော အန္တရာယ်အချက်များ ပါဝင်သည်-
အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို မြင့်တက်စေမည့် အချက်များပါဝင်သည်-
အူမကြီးကင်ဆာကို စောစီးစွာရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းသည် သင့်အား ပျောက်ကင်းရန် အကောင်းဆုံးအခွင့်အရေးပေးသည်။
သင့်ဆရာဝန်သည် သင့်ကျန်းမာရေးနှင့် မိသားစုရာဇဝင်အကြောင်း အချက်အလက်များကို ရယူခြင်းဖြင့် စတင်ပါလိမ့်မည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှုလည်း လုပ်မယ်။ ၎င်းတို့သည် သင့်ဝမ်းဗိုက်ကို ဖိခြင်း သို့မဟုတ် အကျိတ်များ သို့မဟုတ် polyps ရှိနေခြင်းတို့ကို ဆုံးဖြတ်ရန် စအိုလမ်းကြောင်း စစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်နိုင်သည်။
သင့်ဆရာဝန်သည် သင့်ရောဂါလက္ခဏာများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အကြံဥာဏ်များရရှိရန် သွေးစစ်ဆေးမှုအချို့ ပြုလုပ်နိုင်သည်။ အူမကြီးကင်ဆာကို အထူးစစ်ဆေးသည့် သွေးစစ်ခြင်း မရှိသော်လည်း၊ အသည်း၏လုပ်ဆောင်မှုစမ်းသပ်မှုများနှင့် ပြီးပြည့်စုံသော သွေးစစ်ဆေးမှုများသည် အခြားရောဂါများနှင့် မူမမှန်မှုများကို ဖယ်ရှားနိုင်သည်။
အူမကြီးမှန်ပြောင်းကြည့်ခြင်းတွင် သေးငယ်ပြီး ချိတ်ဆက်ထားသော ကင်မရာပါသော ရှည်လျားသောပြွန်ကို အသုံးပြုခြင်း ပါဝင်သည်။ ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းသည် သင့်ဆရာဝန်အား သင့်အူမကြီးနှင့် စအိုအတွင်း၌ ပုံမှန်မဟုတ်သည့်အရာများကို စစ်ဆေးရန် ခွင့်ပြုပေးသည်။
အူမကြီးကြည့်နေစဉ်အတွင်း သင့်ဆရာဝန်သည် ပုံမှန်မဟုတ်သောနေရာများမှ တစ်ရှူးများကို ဖယ်ရှားနိုင်သည်။ ထို့နောက် ဤတစ်ရှူးနမူနာများကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရန်အတွက် ဓာတ်ခွဲခန်းသို့ ပေးပို့နိုင်သည်။
သင့်ဆရာဝန်သည် သတ္တုဒြပ်စင် ဘေရီယမ်ပါရှိသော ရေဒီယိုသတ္တိကြွ ဆန့်ကျင်ဘက်အဖြေကို အသုံးပြု၍ ဓာတ်မှန်ရိုက်ရန် အမိန့်ပေးနိုင်ပါသည်။ သင့်ဆရာဝန်သည် ဤအရည်ကို ဝမ်းသွားဆေးကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် သင့်ဝမ်းထဲသို့ ထည့်ပေးပါလိမ့်မည်။ ပြီးသည်နှင့် ဘေရီယမ်အရည်သည် အူမကြီးအတွင်းပိုင်းကို ဖုံးအုပ်ထားသည်။ ၎င်းသည် X-ray ပုံများ၏ အရည်အသွေးကို မြှင့်တင်ပေးသည်။
CT စကင်န်များသည် သင့်ဆရာဝန်ကို သင့်အူမကြီး၏ အသေးစိတ်ပုံတစ်ပုံကို ပေးစွမ်းသည်။ အူမကြီးကင်ဆာရောဂါရှာဖွေရေးတွင် အသုံးပြုသောအခါ၊ CT စကင်န်အတွက် အခြားအမည်မှာ virtual colonoscopy ဖြစ်သည်။
အူမကြီးကင်ဆာကို ကုသရာတွင် အကြောင်းရင်းအမျိုးမျိုးပေါ်တွင် မူတည်သည်။ သင့်အထွေထွေကျန်းမာရေးအခြေအနေနှင့် သင့်အူမကြီးကင်ဆာအဆင့်သည် သင့်ဆရာဝန်အား ကုသမှုအစီအစဉ်တစ်ခုဖန်တီးရန် ကူညီပေးပါလိမ့်မည်။
အူမကြီးကင်ဆာ၏ အစောဆုံးအဆင့်တွင်၊ သင့်ခွဲစိတ်ဆရာဝန်သည် ခွဲစိတ်မှုမှတစ်ဆင့် ကင်ဆာပိုလီများကို ဖယ်ရှားရန် ဖြစ်နိုင်သည်။ polyp သည် ဝမ်း၏နံရံတွင် မကပ်ပါက၊ သင်သည် အလွန်ကောင်းမွန်သော ရှုမြင်ချက်ရှိလိမ့်မည် ။
အကယ်၍ သင့်ကင်ဆာသည် သင့်အူသိမ်အူမနံရံသို့ ပျံ့နှံ့သွားပါက၊ သင့်ခွဲစိတ်ဆရာဝန်သည် အူမကြီး သို့မဟုတ် စအို၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို အနီးအနားရှိ lymph node များနှင့်အတူ ဖယ်ရှားရန် လိုအပ်ပေမည်။ ဖြစ်နိုင်ရင် သင့်ခွဲစိတ်ဆရာဝန်က အူမကြီးရဲ့ ကျန်ရှိနေတဲ့ ကျန်းမာတဲ့အပိုင်းကို စအိုထဲကို ပြန်ထည့်ပါလိမ့်မယ်။
မဖြစ်နိုင်ပါက၊ ၎င်းတို့သည် colostomy လုပ်နိုင်သည်။ ယင်းတွင် အညစ်အကြေးများကို ဖယ်ရှားရန်အတွက် ဝမ်းဗိုက်နံရံတွင် အပေါက်တစ်ခု ဖန်တီးပေးခြင်း ပါဝင်သည်။ colostomy သည် ယာယီ သို့မဟုတ် အမြဲတမ်း ဖြစ်နိုင်သည်။
ဓာတုကုထုံးတွင် ကင်ဆာဆဲလ်များကိုသတ်ရန် ဆေးဝါးများအသုံးပြုခြင်း ပါဝင်သည်။ အူမကြီးကင်ဆာတွင်၊ ဓာတုကုထုံးသည် ကျန်ရှိသော ကင်ဆာဆဲလ်များကို ဖျက်ဆီးပစ်ရန် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ကုသလေ့ရှိသည်။ ဓာတုကုထုံးသည် အကျိတ်ကြီးထွားမှုကိုလည်း ထိန်းချုပ်ပေးသည်။
ဓာတုကုထုံးသည် ကင်ဆာအဆင့်နှောင်းပိုင်းတွင် လက္ခဏာအချို့ကို သက်သာရာရစေသော်လည်း အပိုဆေးဖြင့် ထိန်းချုပ်ရန် လိုအပ်သည့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ မကြာခဏ ထွက်ပေါ်လာသည်။
ဓာတ်ရောင်ခြည်သည် ခွဲစိတ်မှုမပြုလုပ်မီနှင့် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ကင်ဆာဆဲလ်များကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ဖျက်ဆီးရန် ဓာတ်ရောင်ခြည်တွင် အသုံးပြုသည့် အလားတူ အားကောင်းသည့် စွမ်းအင်ရောင်ခြည်ကို အသုံးပြုသည်။ ဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံးသည် ဓာတုကုထုံးနှင့် တွဲပြီး ဖြစ်တတ်သည်။
စက်တင်ဘာလ 2012 ခုနှစ်တွင် US Food and Drug Administration ယုံကြည်ရသောရင်းမြစ် အခြားကုသမှုအမျိုးအစားများကို မတုံ့ပြန်ဘဲ ခန္ဓာကိုယ်၏အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားသော ကင်ဆာအဆင့် သို့မဟုတ် နောက်ကျသောအဆင့်၊ အူမကြီးကင်ဆာကိုကုသရန်အတွက် regorafenib (Stivarga) ဆေးကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ ဤဆေးသည် ကင်ဆာဆဲလ်များ ကြီးထွားမှုကို အားပေးသည့် အင်ဇိုင်းများကို ပိတ်ဆို့ခြင်းဖြင့် လုပ်ဆောင်သည်။
ခွဲစိတ်မှု (ခွဲစိတ်မှုတစ်ခုတွင် ကင်ဆာကို ဖယ်ရှားခြင်း) သည် အူမကြီးကင်ဆာ အဆင့်အားလုံးအတွက် အသုံးအများဆုံး ကုသမှုဖြစ်သည်။ ဆရာဝန်သည် အောက်ဖော်ပြပါ ခွဲစိတ်မှုအမျိုးအစားများကို အသုံးပြု၍ ကင်ဆာကို ဖယ်ရှားနိုင်သည်-
အူမကြီးကို colostomy ဖြင့် ခွဲစိတ်ပြုပြင်ခြင်း- ဆရာဝန်သည် အူမကြီး၏ အဆုံး ၂ ဖက်ကို တညီတညွတ်တည်း ပြန်မချုပ်နိုင်ပါက၊ အညစ်အကြေးများ ဖြတ်သန်းရန် ခန္ဓာကိုယ် အပြင်ဘက်တွင် stoma (အပေါက်) ကို ပြုလုပ်သည်။ ဤလုပ်ထုံးလုပ်နည်းကို colostomy ဟုခေါ်သည်။ အညစ်အကြေးများကို စုဆောင်းရန်အတွက် အိတ်တစ်လုံးကို အူသိမ်ပတ်လည်တွင် ထားရှိပါ။ တခါတရံတွင် အူမကြီးအောက်ပိုင်း သက်သာသွားသည်အထိသာ colostomy ကို လိုအပ်ပြီး ပြောင်းပြန်လှန်နိုင်သည်။ သို့သော် ဆရာဝန်သည် အူမကြီးတစ်ခုလုံးကို ဖယ်ရှားရန် လိုအပ်ပါက၊ colostomy သည် အမြဲတမ်း ဖြစ်နိုင်သည်။
ခွဲစိတ်ပြီးချိန်တွင် မြင်နိုင်သော ကင်ဆာအားလုံးကို ဆရာဝန်က ဖယ်ရှားပြီးနောက် အချို့သော လူနာများကို ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ကျန်နေသော ကင်ဆာဆဲလ်များကို သတ်ရန် ဓာတုကုထုံး သို့မဟုတ် ဓာတ်ရောင်ခြည် ကုထုံးကို ပေးနိုင်ပါသည်။ ခွဲစိတ်ပြီးရင် ကင်ဆာပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချဖို့ ကုသမှုကို adjuvant therapy လို့ခေါ်ပါတယ်။
Radiofrequency ablation သည် ကင်ဆာဆဲလ်များကို သေစေသော သေးငယ်သောလျှပ်ကူးပစ္စည်းပါရှိသော အထူးစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို အသုံးပြုခြင်းဖြစ်သည်။ တခါတရံတွင် ပရိုတင်းကို အရေပြားမှတဆင့် တိုက်ရိုက်ထိုးသွင်းပြီး ထုံဆေးကိုသာ လိုအပ်သည်။ အခြားကိစ္စများတွင်၊ ဝမ်းဗိုက်အတွင်း ခွဲစိတ်မှုမှတစ်ဆင့် စူးစမ်းစစ်ဆေးမှုကို ထည့်သွင်းသည်။ ဒါကို အထွေထွေ မေ့ဆေးနဲ့ ဆေးရုံမှာ လုပ်တယ်။
Cryosurgery သည် ပုံမှန်မဟုတ်သော တစ်သျှူးများကို အေးခဲပြီး ဖျက်ဆီးရန် ကိရိယာကို အသုံးပြုသည့် ကုသမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤကုသမှုအမျိုးအစားကို cryotherapy ဟုခေါ်သည်။
အူမကြီးကင်ဆာရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းသည် ကြောက်စရာကောင်းသော်လည်း အမှန်မှာ ဤကင်ဆာအမျိုးအစားသည် အထူးသဖြင့် စောစီးစွာတွေ့ရှိသောအခါတွင် အလွန်ကုသနိုင်သောအချက်ဖြစ်သည်။
အူမကြီးကင်ဆာ ပိုမိုအဆင့်မြင့်သော ရောဂါများအတွက် ကုသရေးအစီအမံများသည်လည်း ရှည်လျားလာပါသည်။ University of Texas Western Medical Center ၏ အဆိုအရ အဆင့် 4 အူမကြီးကင်ဆာအတွက် ပျမ်းမျှ အသက်ရှင်နှုန်းမှာ လ 30 ဝန်းကျင်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် 6 ခုနှစ်များအတွင်း ပျမ်းမျှအားဖြင့် 8 လမှ 1990 လအတွင်း မြင့်တက်လာသည်။
တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ ယခုအခါ ဆရာဝန်များသည် ငယ်ရွယ်သောလူနာများတွင် အူမကြီးကင်ဆာကို တွေ့နေရသည်။ ၎င်းသည် အစောပိုင်းဆယ်စုနှစ်များထက် ပိုမိုအဖြစ်များသော နေထိုင်မှုပုံစံရွေးချယ်မှု ညံ့ဖျင်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ American Cancer Society က အူမကြီးကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးမှု အလုံးစုံ လျော့ကျသွားသော်လည်း 55 နှစ်အောက် လူနာများတွင် ဆက်စပ်သေဆုံးမှုများသည် 1 မှ 2007 အတွင်း တစ်နှစ်လျှင် ၁ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာသည်ဟု အမေရိကန် ကင်ဆာအဖွဲ့အစည်းက ဆိုသည်။
မိသားစုရာဇဝင်နှင့် အသက်အရွယ်ကဲ့သို့သော အူမကြီးကင်ဆာအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေအချက်အချို့မှာ ကြိုတင်ကာကွယ်၍မရပါ။ သို့သော် အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သော လူနေမှုပုံစံစသည့်အချက်များ များမှာ ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်သော၊ နှင့် ဤရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်ခြေအားလုံးကို လျှော့ချရန် ကူညီပေးနိုင်ပါသည်။
သင့်အန္တရာယ်ကို လျှော့ချရန် ယခုခြေလှမ်းများကို လုပ်ဆောင်နိုင်သည်-
အခြားကာကွယ်မှုနည်းလမ်းမှာ အသက် 50 နှစ်နောက်ပိုင်းတွင် အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေရှိသောအချက်များမရှိသော်လည်း၊ သင့်တွင် အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို သေချာအောင်ပြုလုပ်ရန်ဖြစ်သည်။ ကင်ဆာကို စောစီးစွာတွေ့ရှိလေ၊ ရလဒ်ပိုကောင်းလေဖြစ်သည်။